Omega, geçtiğimiz günlerde Speedmaster Silver Snoopy modelinin yeni versiyonunu tanıttı. Tam da NASA tarafından, Apollo 13 yolculuğunda oynadığı önemli rolden dolayı layık görüldüğü “Silver Snoopy” ödülünün 50.yıldönümünde. Peki dünyanın en ikonik saatlerinden birinin üzerinde neden astronot kıyafetli bir köpek karikatürü var? NASA ile mekanik bir kol saatinin ilgisi ne? Bu yazıda size, neredeyse felaketle sonuçlanacak gerçek bir uzay macerası, bu maceranın eve dönüşünde rol oynayan bir kol saati ve çizgi köpek Snoopy’yi bir araya getiren muhteşem bir hikayeyi anlatmak istiyorum.
İnsanın gökyüzünü ve evreni keşfetme arzusunun somut girişimlerinden biri olan Nasa Apollo görevlerinin insanlı 3. Ay yolculuğu, 11 nisan 1970te Kennedy Uzay Merkezinden fırlatılan mekikle başlamıştı. Ekipte astronotlar James Arthur Lovell, John L. Swigert ve Fred W. Haise yer alıyordu. Görev; Ay yüzeyinde inceleme yapmak, örnekler toplamak ve bir araştırma modülü yerleştirmekti. Her şey yolunda gözüküyordu. Fakat fırlatmadan iki gün sonra, Dünya’dan yaklaşık 320.000 km uzakta, komuta modülünde ilk önce 1.3 saniye süren bir enerji kesintisi ve sonrasında da bir patlama meydana geldi. Ardından servis modülünün oksijen stokları ve elektrik enerjisi yitirildi. Bir sorun olduğu Houston Komuta merkezindeki monitörlerde de fark edilmişti, bilgisayar başında mühendisler neler olduğunu anlamaya çalışırken, Swigert’in o meşhur sözü duyuldu ‘Houston bir problemimiz var’.
Kabindeki uyarı ışıkları 3 yakıt hücresinden ikisinin kaybedildiğini gösteriyordu ve patlamanın verdiği zarar tüm elektrik sistemini ve su rezervini tehdit ediyordu. Bu sırada Lovell modülden dışarıya bir şey tahliye edildiğini fark etti. Bu oksijendi. Artık Aya inme görevi iptal olmuştu ve eve dönmek isteyen 3 astronot ve yüzleşmeleri gereken kısıtlı enerji, kısıtlı içme suyu ve kısıtlı oksijen sorunu vardı. Tabi bunun yanında atmosferde parçalanma riski, donma ve hiç dönememe gibi başka sorunlar da. Bulundukları şartları muhafaza ederek geri dönmeleri imkansıza yakındı. Yoğun matematiksel hesaplamalar ve hayal gücünün ortaklığıyla ‘cankurtaran modu’ ismi verdikleri acil müdahale planını uyguladılar. Ay yüzeyine inerken kullanacakları örümceğe benzeyen ay modülüne geçip komuta modülünü ayırdılar. Ay modülünde tam dolu bir oksijen tankı ve manevra için kullanabilecekleri iniş motorları vardı. Ayın çekim kuvvetini kullanarak etrafında bir tur atıp dünyaya dönmeyi deneyeceklerdi. Ayın etrafından başarıyla dönmüşlerdi ancak yörüngeden çıkıp dünyaya yöneldiklerinde atmosfere, uygun açı ve süratle girmeleri gerekiyordu. İlk önce hızlanmak sonrada hızı düşürmek için iki manuel ateşleme yapmak zorundalardı. Ufak bir hata modülün atmosferde parçalanmasına ya da uzayın derinliklerine doğru savrulmasına sebep olacaktı. Zamanlama çok önemliydi ve kullanabilecekleri tek referans Jack Swigert’in kolundaki Omega Speedmaster’dı. Hayati önem taşıyan 14 saniye Omega Speedmaster baz alınarak sayıldı ve ateşleme manuel olarak yapıldı. Modül pasifik okyanusunda Yeni Zelanda yakınlarında bir yere iniş yaptı.
Astronotlar sağ salim dünyaya dönmüşlerdi. Bu muhteşem uzay macerası insanoğlunun bilinmez evrenle giriştiği yarışta bir motivasyon kaynağı olmuş hatta daha sonra başrolünde Tom Hanks’in oynadığı bir filme konu olmuştu.
Mürettebatın kolunda Omega değil başka bir saat olsaydı, onu baz alıp 14 saniyeyi ölçeceklerdi diye düşünüyor olabilirsiniz. Ama bu imkansızdı çünkü Omeganın orda olması şans eseri bir durum değildi. 1962 yılında içinde Rolex, Longines, Hamilton gibi markalarında olduğu listede NASA testlerinden sadece Omega Speedmaster geçmiş ve NASA’nın insanlı uçuşlarında kullanımına onay verdiği tek saat olmuştu.
Apollo 13’ün sağ salim dönmesinde oynadığı rolden dolayı Omega, NASA tarafından en saygın sembol olan Silver Snoopy ile ödüllendirildi. Bu ödül astronot kıyafeti giymiş Snoopy şeklinde bir yaka iğnesiydi.
Evet ay yolculuğu ve Omega’nın hikayesi bu; ama ödül neden bir çizgi roman karakteri? Ne anlama geliyor bu köpek? Bunun cevabı için 1950 yılında Charles M. Schulz tarafından yaratılan Peanuts çizgi serisinin kahramanı Snoopy’nin tarihine bir göz atalım.
Snoopy, çizgi karakter Charlie Brown’ın zeki ve hayalci köpeğidir. İnsanlar gibi davranır ama hiçbir zaman konuşmaz. Sadece düşünce balonlarıyla aklından geçenleri aktarır. Televizyonda yayınlanan 500 bölümün yanı sıra dergi ve gazetelerden de takip edilen seri, bir çizgi film olmanın ötesinde, güçlü bir dünya görüşü ve felsefeyi temsil ediyordu. Charlie Brown her bölüm hayat karşısında yenik düşerken, onu sorgulamayı ve karamsarlığa kapılmadan hayata olumlu bakmayı öğretiyordu.
Çizeri Charles m. Schultz 1960larda Nasa’nın başlattığı insanlı ay yolculuğu görevlerinin sıkı destekçisiydi. Nasanın bu girişiminin halk üzerinde yarattığı heyecanı sembolize eden çizimler yapmıştı. Bunlardan bazısında Snoopy astronot kıyafetiyle görünüyordu. Nasa ise bu karakterleri kendisine maskot olarak seçmekle kalmamıştı. Apollo 10 ay modülüne Snoopy, kumanda modülüne de Charlie Brown adını vermişti. Aslında Apollo 10un görevi, ayın etrafında dolanıp bir sonraki Apollo 11’in inişi için son kontrolleri yapmak ve bir iniş yeri bulmaktı. Görevinin “etrafı gözetlemek ‘’(snoop around) olduğunu düşününce çok da isabetli bir isim olmuştu. Apollo seyirlerinde bir nevi bekçi köpeği görevi ile bağdaşan bu karakter, NASA astronotlarının güvenlik ve ekip emniyetiyle alakalı üstün başarı sergilemiş uzay çalışanlarına verdiği bir ödüle dönüşmüştür.
Evet hikayemiz burada bitiyor ama Omega anısına 3. kez çıkardığı Silver Snoopy modeliyle, bu tarihi olayı daha uzun süre kadranında yaşatmaya devam edeceğe benziyor.
Konuyla ilgili enteresan bir video izlemek için burayı tıklayabilirsiniz.
