Dürüst olmak gerekirse mekanik dalgıç saati alanların büyük çoğunluğu, bu saatleri dalmak için kullanmıyor. İşlevsellik açısından yerini çoğunlukla dalış bilgisayarlarına bıraktılar bile. Başlangıçta dalgıçların su altında geçirecekleri süreyi hesaplayabilmeleri için üretilen ama günümüzde en fazla bir yüzme havuzunun derinliğini gören bu saatler, tarzları ve dayanıklı yapıları sayesinde popülerliğinden bir şey kaybetmiyor.
Bu yazıda, bir saatin dalış saati olması için gereken kriterler, su geçirmezlik ile dalış saati arasındaki fark ve saat üzerindeki bezelin nasıl kullanılacağı gibi, dalış saatleriyle ilgili birçok bilgi vereceğim.
Her şey 1926 da Rolex’in ilk su geçirmez, vidalı tepeli Oyster kasasını yapmasıyla başladı.Bir saatin su geçirmez olduğu iddia edilebilir ama bunu bir de kanıtlamak gerekir. 1927’de Mercedes Gleitze adlı genç bir İngiliz yüzücü boynuna bir kolye gibi taktığı Rolex Oyster ile Manş Denizi’ni geçti. 10 saatten fazla süren bu maceranın sonunda saat kusursuz bir şekilde çalışıyordu.
Sonrasında 1932 yılında, ilk dalınabilir saat olan olan Omega marine modeli geldi. Bu saat ilk önce Cenevre nehrinde 73 metre daha sonra da Neuchâteldeki laboratuvarda 135 metre derinlik ve basınç testinden başarıyla geçti.
Tabi ikisi de günümüz kriterlerindeki dalgıç saati özelliklerini taşımıyordu. Ne bir bezeli, ne tepe koruması, ne de karanlıkta görünürlüğü vardı.
Ardından 1950’lerde, Scuba divingin popülerleşmeye başladığı yıllarda, Rolex, derin deniz araştırma aracı Triesteye iliştirdiği Deep Sea modelini ilk önce 3150 metrede, sonrasında 1960 yılında Mariana Çukuru’nun en dip noktası olan 10.916 metre derinliğine indirerek su geçirmezliğini tasdikledi. Tabi resimde gördüğünüz üzere giyilebilir bir model değildi.
Rolex 1954 Bazel saat fuarında submariner modelini ilk kez tanıttı. Bu model yalnızca giyilebilir değil, suya ve basınca dayanıklı kasası, yüksek görünürlükte kadranı, tek yönlü dönen bezeli, fliplock bileziği ve uzunluk ayarlama mekanizmasıyla günümüz dalgıç saatlerinin birçok özelliğini taşıyordu.
Rolex bu yeniliklerin tanıtımıyla uğraşırken 1953 yılında, yani bir sene önce, başka bir efsanevi model Blancpain Fifty Fathoms doğmuştu. Model Blancpain tarafından Fransız donanması için yapılmışt. O dönem askeri teçhizatla dalınabilen güvenli maksimum derinlik olan 91.44 metre karşılığı 50 kulaç yani 50 fathoms’dan almış ve ilk dalış saati olarak tarihe geçmiştir.
Italyan Panerai markasının gene askeri ihtiyaçlarla 1916 yılında patentini alıp ürettiği ve 1936da ilk kez Radiomir modelinin kadranında kullandığı, parlaklık veren radyum bazlı alaşım ile 1950 yılında ilk kez ürettiği tepe korumalı Luminor modeliyle günümüz dalış saatlerinin taslağı oluştu.
Her suya dayanıklı saat dalış saati değildir. Bir saatin sadece yüzülebilir olması için minimum 50 metre suya dayanıklı ibaresi olması lazım. Dalgıç saatlerinde ise durum biraz daha teferruatlı. Nihayetinde, giyilebilir dalış bilgisayarları çıkmadan önce, bir dalgıcın hayatı bu mekanik saatlerin hatasız olmasına bağlıydı, dolayısıyla bu tasdikli ismi alabilmesi için ISO-6425 belgesiyle standartlaşmış bazı katı kriterleri karşılaması lazım.
* Dalış saati darbeye dayanıklı olmalıdır
* Dalış saati Anti-manyetik olmalıdır.
* Saat yönünün tersine dönen tek yönlü bezeli olmalıdır.
* Kayışı klipsli ve ayarlanabilir olmalıdır.
* Çalışır durumda olduğunu gösteren bir güç göstergesi olmalıdır.
* Saati, bezeli ve güç göstergesi en derin karanlıkta 25 santimetre mesafeden okunabilmeli.
* En az 100m suya dayanıklı olmalıdır.
Dalış saatlerinde merak edilen bir konu da bezelin fonksiyonudur. Bezel kullanımı su altında kalacağınız zaman için bir süre sayımdır veya tüpteki oksijenin süresinin kalan kısmını hesaplamak için kullanılır. Ya da kısıtlamayalım, herhangi bir belirli sürenin sayımı içindir. Peki nasıl kullanılır? Bezelde 12 hizasında bulunan, genelde üçgen şeklide ya da farklı renkte olan 0 konumlu markörü çevirerek yelkovanın hizasına getiririz. Bu da yelkovanın o anki pozisyonunu süre başlangıcı olarak tanımlar. Artık bizim için önemli olan saat dakika olgusu değil yelkovanın bezeldeki sayıların üzerindeki hareketidir. Eğer su altında geçireceğiniz zaman 20 dakikaysa, yelkovan bezeldeki 20 ye geldiği an artık yukarı çıkma vaktiniz gelmiştir.
Birçok dalış saati yukarıda saydığım özelliklerden ötürü kaba, kalın veya çirkin görünebilir. Mesela okunabilir olmak için kontrast renkler kullanmak zorundadır fakat siz degrade renk geçişlerini tercih ediyor olabilirsiniz. Ama spesifik bir amaç için üretildiği dolayısıyla da çok dayanıklı ve güvenilir olmak zorunda olduğu için günümüze kadar geliştirdiği teknolojiler saygıyı hak ediyor.
Dalış saatleriyle ilgili daha detaylı bir video izlemek isterseniz burayı tıklayabilirsiniz.
